Artykuły

Hodowla ras rodzimych – zysk dla rolnika i dla bioróżnorodności.

Rodzime rasy zwierząt hodowlanych, dopasowane do naszych warunków klimatycznych i ważne dla przyrody i krajobrazu, stanowią bezcenny zasób genetyczny dla populacji i zmienności genetycznej. Dla rolnika hodowla rodzimych ras zwierząt gospodarskich nie będzie sposobem na wielką intensywną produkcję, ale dla niewielkich gospodarstw może być sposobem na zwiększenie zysków. A do hodowli można otrzymać dopłaty!

Bioróżnorodność ras zwierząt gospodarskich zmniejsza się w zastraszającym tempie. Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) połowa ras występujących w Europie na początku XX w. wymarła, a obecnie następne 30% zagrożonych jest wyginięciem.  Rasy rodzime wypierane są przez nowoczesne, wyselekcjonowane odmiany, które mają lepsze wartości użytkowe, znoszą więcej jaj, zdecydowanie szybciej przyrastają oraz mają większą wydajność mleczną. Dodatkowo rasy rodzime nie nadają się do hodowli na wielkotowarowych fermach, nie są przystosowane do życia w ciągłym zamknięciu.

W wyniku selekcji człowiek zamienił zwierzęta gospodarskie w maszyny produkcyjne. Odchów takich zwierząt odbywa się w dużych pomieszczeniach, często bez dostępu do światła dziennego oraz ograniczoną do minimum możliwością ruchu. Okazuje się jednak, że wraz ze wzrostem wydajności spada odporność na niekorzystne warunki środowiska. W ciągu ostatnich 30 lat zachorowalność wzrosła o 600%. Przyczynami wielu chorób jest intensyfikacja produkcji i stosowanie pasz wysokobiałkowych, hormonów, antybiotyków oraz stymulatorów wzrostu.

Alternatywą dla tego stanu rzeczy są rasy rodzime, produkowane na małą skalę w gospodarstwach rolnych lub ekologicznych. Oprócz bioróżnorodności i ochrony zasobów genetycznych, rasy rodzime mają dużo zalet, dla których należy je chronić:

  • Są przystosowane do warunków środowiskowych, z których pochodzą,
  • Mogą być utrzymane przy ubogich zasobach pokarmowych w oparciu o użytki zielone, stworzyło to możliwość zagospodarowania i ochrony niektórych obszarów o dużych walorach krajobrazowych,
  • Od zwierząt ras rodzimych możemy pozyskiwać i przetwarzać produkty o unikalnej jakości, mające długoletnią tradycję wytwarzania,
  • Rasy te charakteryzują się dużą odpornością, zdrowotnością, długowiecznością, dobrą płodnością, lekkimi porodami i dobrymi cechami mlecznymi. Bardzo często posiadają również zdolność ograniczenia wydajności, umożliwiającą przetrwanie okresowych niedoborów paszowych.

Rasy rodzime krów, koni czy owiec mogą być ciekawą atrakcją, np. w gospodarstwie agroturystycznym.

Do hodowli ras rodzimych można uzyskać dopłaty, które są realizowane w ramach pakietu Pakiety wdrażane na obszarze całego kraju - ochrona lokalnych ras zwierząt gospodarskich (G01).

Realizacja tego pakietu polega na utrzymywaniu hodowli ras bydła, koni i owiec zagrożonych wyginięciem. Wypasy rodzimych ras zwierząt pozwolą na skuteczne zagospodarowanie terenów półnaturalnych, o ubogich zasobach paszowych. Rasy rodzime mają także duże znaczenie ze względu na rolę, jaką pełniły w historii rozwoju regionów, są one związane z tradycją i kulturą lokalnych społeczności. Rasy rodzime powinny być upowszechniane ze szczególnym uwzględnieniem okolic, gdzie żywe są tradycje ich hodowli i chowu.

Aby otrzymać dopłatę, nie wystarczy kupić zwierzę i stworzyć mu dobre warunki do bytowania. Zwierzęta muszą być zarejestrowane w odpowiednim związku hodowców oraz mieć potwierdzone uczestnictwo w programie ochrony zasobów genetycznych. To nie wszystkie wymogi – więcej znaleźć można na stronie Agencji.

Płatność przyznawana jest do samic następujących ras:

  • bydło - polskie czerwone, białogrzbiete, polskie czerwono-białe, polskie czarno-białe;
  • konie - koniki polskie, huculskie, małopolskie, śląskie, wielkopolskie, sokólskie, sztumskie;
  • owce – wrzosówka, świniarka, olkuska, polska owca górska odmiany barwnej,

merynos odmiany barwnej, uhruska, wielkopolska, żelaźnieńska, korideil,

kamieniecka, pomorska, cakiel podhalański, merynos polski w starym typie,

czarnogłówka, owca pogórza;

  • świnie – puławska, złotnicka biała, złotnicka pstra;
  • kozy - koza karpacka.

Na liście ras, do których przysługują dodatkowe płatności znajduje się m.in. konik polski. To rodzima rasa wywodząca się od dzikich koni-tarpanów, które do końca XVIII wieku były sporadycznie spotykane na lesistych obszarach wschodniej Polski, Litwy i Prus. Koniki polskie przez cały rok mogą przebywać w na podwórku, nie potrzebują stajni czy wiaty, są odporne na choroby, niskie temperatury. Sprawdzają się też w „ciężkim” terenie, np. zabagnionym, zarośniętym. Nie muszą mieć super łąki i super paszy. Przeciwnie, służy im pasza jak najmniej treściwa. Ale koniki polskie sprawdzą się także, jako zwierzęta gospodarskie. To spokojna rasa, towarzyska, można na nich jeździć, zaprzęgać do bryczki.

 

Źródło:

zdjęcie: OWCA WRZOSÓWKA, By Hasznalt (Own work) [Public domain], via Wikimedia Commons

O projekcie

Projekt „Bioróżnorodność – bogactwo wsi” to wielokanałowy program aktywnej edukacji ekologicznej z elementami kampanii promocyjnej skierowany do wszystkich mieszkańców obszarów wiejskich – w szczególności rolników, uczniów szkół rolniczych oraz urzędników jednostek samorządu terytorialnego.

Czytaj więcej
Ostatnio dodane